Lög
nr. 4/1995, um tekjustofna sveitarfélaga.^*1)

^*1)Sbr. lög nr. 148/1995, 79/1996, 122/1996, 144/2000, 60/2002, 167/2002, 67/2004, 129/2004, 136/2004, 140/2005,  167/2007, 83/2008, 173/2008, 6/2009, 136/2009, 77/2010, 162/2010, 165/2010, 126/2011, 180/2011, 56/2012, 80/2012, 139/2012, 6/2013, 139/2013, 56/2014, 125/2014, 135/2014, 72/2015, 88/2015, 115/2015, 125/2015, 75/2016, 78/2016, 126/2016, 43/2017, 9/2018, 132/2018, 150/2019, 25/2020 og 37/2020.

I. KAFLI

Almenn ákvæði.
1. gr.

(1) Tekjustofnar sveitarfélaga eru þessir:

1. Fasteignaskattur.
    
2. Framlög úr Jöfnunarsjóði.
    
3. Útsvör.

(2) Fer um tekjustofna þessa samkvæmt því er lög þessi ákveða.

2. gr.

(1) Auk tekna skv. 1. gr. hafa sveitarfélög tekjur af eignum sínum, eigin atvinnurekstri og stofnunum sem reknar eru í almenningsþágu, svo sem vatnsveitum, rafmagnsveitum, hitaveitum o.fl., enn fremur ýmsar aðrar tekjur, svo sem af holræsagjaldi, lóðarleigu, leyfisgjöldum o.fl., allt eftir því sem lög og reglugerðir mæla fyrir um.

(2) Sveitarstjórn getur ákveðið að gjalddagar vatnsskatts, holræsagjalds og lóðarleigu skuli vera þeir sömu og gjalddagar fasteignaskatts og jafnframt að innheimtu þeirra verði hagað á sama hátt og innheimtu fasteignaskatts, sbr. 4. gr. [og skal [Þjóðskrá Íslands]²⁾³⁾ gera nauðsynlegar breytingar á [fasteignaskrá]²⁾ í þessu skyni.]¹⁾

¹⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 140/2005. ²⁾Sbr. 24. gr. laga nr. 83/2008. ³⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 77/2010. 
 

II. KAFLI

Um fasteignaskatt.
3. gr.

(1) [Leggja skal árlega fasteignaskatt á allar fasteignir sem metnar eru í fasteignamati 31. desember á næstliðnu ári samkvæmt [fasteignaskrá]²⁾, sbr. þó 4. mgr. 4. gr. og 5. gr.

(2) Stofn til álagningar fasteignaskatts á allar fasteignir skal vera fasteignamat þeirra.

(3) Sveitastjórn ákveður fyrir lok árs skatthlutfall næsta árs innan þeirra marka sem greinir í a- og c-lið. Skatthlutfall skal vera sem hér segir:

1. Allt að 0,5% af fasteignamati:
   Íbúðir og íbúðarhús ásamt lóðarréttindum, erfðafestulönd í dreifbýli og jarðeignir, útihús og mannvirki á bújörðum, sem tengd eru landbúnaði, [hesthús,]³⁾ öll hlunnindi og sumarbústaðir ásamt lóðarréttindum.


2. 1,32% af fasteignamati ásamt lóðarréttindum:
   Sjúkrastofnanir samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu, skólar, heimavistir, leikskólar, íþróttahús og bókasöfn.


3. Allt að 1,32% af fasteignamati ásamt lóðarréttindum:
   Allar aðrar fasteignir, svo sem iðnaðar-, skrifstofu- og verslunarhúsnæði, fiskeldismannvirki, veiðihús og mannvirki sem nýtt eru fyrir ferðaþjónustu.

(4) Heimilt er sveitarstjórn að hækka um allt að 25% hundraðshluta þá sem tilgreindir eru í a- og c-liðum 3. mgr. þessarar greinar, öðrum eða báðum stafliðum.

(5) Í sveitarfélagi, þar sem bæði er þéttbýli og dreifbýli, er sveitarstjórn heimilt að undanþiggja fasteignir í dreifbýli og sumarhús álagi á fasteignaskatt skv. 4. mgr.]¹⁾

¹⁾Sbr. 2. gr. laga nr. 140/2005. ²⁾Sbr. 24. gr. laga nr. 83/2008. ³⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 56/2012.

4. gr.

(1) [Sveitarstjórn annast álagningu fasteignaskatts. Skal hún fara fram í fasteignaskrá og er sveitarstjórn heimilt að senda tilkynningu þess efnis rafrænt.]⁴⁾ Innheimtu skattsins getur sveitarstjórn falið sérstökum innheimtuaðila. Ráðherra getur sett nánari ákvæði í reglugerð um framkvæmd álagningar.

(2) Eigandi greiðir skattinn, nema um leigujarðir, leigulóðir eða önnur samningsbundin jarðarafnot sé að ræða. Þá greiðist skatturinn af ábúanda eða notanda.

(3) Verði ágreiningur um gjaldstofn skv. 3. gr. skal vísa honum til úrskurðar [Þjóðskrár Íslands]²⁾³⁾. Þeim úrskurði má skjóta til yfirfasteignamatsnefndar. Verði ágreiningur um gjaldskyldu sker yfirfasteignamatsnefnd úr. Úrskurðum nefndarinnar má skjóta til dómstóla.

(4) Sveitarstjórn ákveður fjölda gjalddaga fasteignaskatts fyrir upphaf árs en heimilt er sveitarstjórn að ákveða að skatturinn greiðist allur á einum gjalddaga ef álagning er undir tiltekinni fjárhæð. Fasteignaskattur leggst á nýjar lóðir og ný mannvirki í hlutfalli við ársálagningu frá næstu mánaðamótum eftir að þau eru skráð og metin í [fasteignaskrá]²⁾ í samræmi við upplýsingar sem [Þjóðskrá Íslands]²⁾³⁾ lætur sveitarstjórnum í té. Fasteignaskattur fellur niður næstu mánaðamót eftir að mannvirki er afskráð í [fasteignaskrá]²⁾.

(5) Eindagi fasteignaskatts er þrjátíu dögum eftir gjalddaga og fellur allur skattur ársins í gjalddaga ef vanskil verða.]¹⁾ 

¹⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 140/2005. ²⁾Sbr. 24. gr. laga nr. 83/2008. ³⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 77/2010. ⁴⁾Sbr. 6. gr. laga nr. 132/2018.

5. gr.

(1) [Undanþegnar fasteignaskatti eru eftirtaldar fasteignir ásamt lóðarréttindum:

1. kirkjur og bænahús íslensku þjóðkirkjunnar og annarra trúfélaga [og samkomuhús skráðra lífsskoðunarfélaga]⁴ sem hlotið hafa skráningu [þess ráðuneytis er fer með málefni þjóðkirkjunnar]²⁾³⁾;


2. safnahús, að því leyti sem þau eru ekki rekin í ágóðaskyni;


3. hús erlendra ríkja, að svo miklu leyti sem þau eru notuð af sendimönnum þeirra í milliríkjaerindum, og hús alþjóðastofnana, eftir því sem kveðið er á um í alþjóðasamningum sem Ísland er aðili að og öðlast hafa stjórnskipulegt gildi hér á landi.

(2) Sveitarstjórn er heimilt að veita styrki til greiðslu fasteignaskatts af fasteignum þar sem fram fer starfsemi sem ekki er rekin í ágóðaskyni, svo sem menningar-, íþrótta-, æskulýðs- og tómstundastarfsemi og mannúðarstörf. Skylt er sveitarstjórn að setja reglur um beitingu þessa ákvæðis.

(3) Nú eru hús þau, sem um ræðir í 1. og 2. mgr. jafnframt notuð til annars en að framan greinir, svo sem til veitinga- eða verslunarreksturs eða til íbúðar fyrir aðra en húsverði, og ber sveitarstjórn þá að leggja á og innheimta fasteignaskatt í réttu hlutfalli við slík afnot.

(4) Heimilt er sveitarstjórn að lækka eða fella niður fasteignaskatt sem tekjulitlum elli- og örorkulífeyrisþegum er gert að greiða. Skylt er sveitarstjórn að setja reglur um beitingu þessa ákvæðis, svo sem um tekjumörk, tekjuflokka og hvort lækkun er í formi fastrar krónutölu eða hlutfalls af fasteignaskatti.

(5) Heimilt er sveitarstjórn að lækka eða fella niður fasteignaskatt af bújörðum á meðan þær eru nýttar til búskapar og af útihúsum í sveitum ef þau eru einungis nýtt að hluta eða standa ónotuð. Skylt er sveitarstjórn að setja reglur um beitingu þessa ákvæðis.]¹⁾

¹⁾Sbr. 4. gr. laga nr. 140/2005. ²⁾Sbr. 135. gr. laga nr. 162/2010. ³⁾Sbr. 206. gr. laga nr. 126/2011. ⁴⁾Sbr. 14. gr. laga nr. 6/2013.

6. gr.

[Ef afnotum fasteignar, sem metin er sem ein heild, er á þann veg háttað að greiða ber fasteignaskatt af henni samkvæmt fleiri en einum gjaldflokki, sbr. 3. mgr. 3. gr. laganna, ákveður byggingarfulltrúi hlutfallslega skiptingu milli gjaldflokka.]¹⁾

¹⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 140/2005.

7. gr.

Fasteignaskattinum fylgir lögveð í fasteign þeirri, sem hann er lagður á, og skal ásamt dráttarvöxtum í tvö ár frá gjalddaga ganga fyrir öllum öðrum veðkröfum er á eigninni hvíla. Ef hús brennur eftir að skatturinn er fallinn í gjalddaga er sami forgangsréttur fyrir honum í brunabótafjárhæð hússins.

[III. KAFLI

Um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga. 
 

[8. gr.

Hlutverk Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga er að jafna mismunandi útgjaldaþörf og skatttekjur sveitarfélaga með framlögum úr sjóðnum á grundvelli ákvæða laga, reglugerða og vinnureglna sem settar eru um starfsemi sjóðsins. Þá greiðir sjóðurinn framlög til samtaka sveitarfélaga, stofnana þeirra og annarra aðila í samræmi við ákvæði laga.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 139/2012.

[8. gr. a.]³⁾

[Tekjur Jöfnunarsjóðs eru þessar:

1. Framlag úr ríkissjóði er nemi [2,111%]⁵⁾⁷⁾ af innheimtum skatttekjum ríkissjóðs [og tryggingagjöldum]⁶⁾. [Þar af skal fjárhæð er nemur 0,235% af innheimtum skatttekjum [og tryggingagjöldum]⁶⁾ renna til málefna fatlaðs fólks.]⁵⁾ Skal framlagið greiðast Jöfnunarsjóði mánaðarlega.
    
2. Árlegt framlag úr ríkissjóði er nemi 0,264% af álagningarstofni útsvars næstliðins tekjuárs og skal greiðast Jöfnunarsjóði með jöfnum mánaðarlegum greiðslum.
    
3. [Hlutdeild í útsvarstekjum sveitarfélaga af álagningarstofni útsvars ár hvert:
   
   1.     er nemi 0,77% til jöfnunar vegna reksturs grunnskóla,
   
   2.     er nemi [0,99%]³⁾ til jöfnunar vegna [málefna fatlaðs fólks]⁴⁾. (1)
   
   Við skil á staðgreiðslu útsvars til sveitarfélaga samkvæmt lögum um staðgreiðslu opinberra gjalda, nr. 45/1987, skal jafnframt gera Jöfnunarsjóði sveitarfélaga skil á hlutdeild sjóðsins í staðgreiðslu útsvars, sundurliðað skv. 1. og 2. tölul. 1. mgr. þessa stafliðar.]²⁾ (2)
    
4. Vaxtatekjur.]¹

¹⁾Sbr.1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾27. gr. laga nr. 165/2010. ³⁾Sbr. 2. gr. laga nr. 139/2012. ⁴⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 115/2015. ⁵⁾Sbr. 9. gr. laga nr. 125/2015. ⁶⁾Sbr. 59. gr. laga nr. 126/2016. ⁷⁾Sbr. 32. gr. laga nr. 75/2016. 

9. gr.

[Tekjum Jöfnunarsjóðs skal ráðstafað sem hér segir:

1. Til greiðslu bundinna framlaga skv. 10. gr.
    
2. Til greiðslu sérstakra framlaga skv. 11. gr.
    
3. Til greiðslu jöfnunarframlaga skv. 12. gr.
    
4. Til greiðslu jöfnunarframlaga vegna reksturs grunnskóla skv. 13. gr.
    
5. [Til greiðslu jöfnunarframlaga vegna þjónustu við [fatlað fólk]³⁾, sbr. 13. gr. a.]^2)]1)

¹⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾ Sbr. 28. gr. laga nr. 165/2010. ³⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 115/2015.

10. gr.

[Bundnum framlögum skal úthlutað sem hér segir:

1. Til Sambands íslenskra sveitarfélaga, [1,7%]²⁾⁶⁾⁷⁾ af tekjum sjóðsins skv. [a- og b-lið og 1. tölul. 1. mgr. c-liðar [8. gr. a.]⁵⁾]³⁾, að frádregnum framlögum skv. d-lið 11. gr.
    
2. Til landshlutasamtaka sveitarfélaga, [1,76%]⁶⁾ af tekjum sjóðsins skv. a- og b-lið [8. gr. a.]⁵⁾, að frádregnum framlögum skv. [d-lið]⁷⁾ 11. gr., sem skiptist jafnt á milli þeirra allra. 
    
3. [---]²⁾
    
4. Til greiðslu útgjalda skv. 4. gr. laga um Innheimtustofnun sveitarfélaga, nr. 54/1971.
    
5. Til umsjónarnefndar eftirlauna skv. 22. gr. laga um eftirlaun til aldraðra, nr. 113/1994, sbr. 16. gr. og II. kafla sömu laga.
    
6. Til greiðslu framlaga sveitarfélaga í húsafriðunarsjóð skv. 43. gr. laga um menningarminjar.]⁴⁾]¹⁾

¹⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 11. gr. laga nr. 136/2004. ³⁾Sbr. 29. gr. laga nr. 165/2010. ⁴Sbr. 59. gr. laga nr. 80/2012. ⁵⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 139/2012. ⁶⁾Sbr. 10. gr. laga nr. 125/2015. ⁷⁾Sbr. 32. gr. laga nr. 75/2016. 

11. gr.

[Sérstökum framlögum skal úthlutað sem hér segir:

1. Til að greiða fyrir sameiningu sveitarfélaga, svo sem með þátttöku í kostnaði við undirbúning og framkvæmd sameiningar, framlögum til að mæta tekjutapi vegna lækkunar á jöfnunarframlögum skv. 12. gr. og með framlögum til að stuðla að endurskipulagningu þjónustu og stjórnsýslu í kjölfar sameiningar, þ.m.t. framlögum fyrir allt að 50% stofnkostnaðar grunnskólamannvirkja og leikskóla. Aðstoð má veita í allt að fimm ár frá og með sameiningarári, á grundvelli reglna^a) sem ráðherra setur að fenginni umsögn Sambands íslenskra sveitarfélaga, sbr. 98. gr. sveitarstjórnarlaga.
    
2. Til að greiða úr sérstökum fjárhagserfiðleikum sveitarfélaga, sbr. 75. gr. sveitarstjórnarlaga^*1).
    
3. Til kostnaðarsamra stofnframkvæmda hjá sveitarfélögum með innan við 2.000 íbúa, allt að 10,5% af tekjum sjóðsins skv. a- og b-lið [8. gr. a.]²⁾, að frádregnum framlögum skv. d- og e-lið þessarar greinar, og skal framlögum varið til að greiða hluta af stofnkostnaði sveitarfélaga við grunnskóla, íþróttamannvirki, félagsheimili, vatnsveitur og leikskóla. Einnig er heimilt að greiða árlega allt að 25 millj. kr. vegna stofnkostnaðar við vatnsveitur á vegum eigenda lögbýla þar sem svo háttar til að hagkvæmara er að mati sveitarstjórnar að leggja vatnsveitu að einstökum bæjum, sbr. 2. mgr. 1. gr. laga um vatnsveitur sveitarfélaga, nr. 81/1991, með síðari breytingum.^*2)
    
4. Til jöfnunar tekjutaps einstakra sveitarfélaga vegna lækkunar fasteignaskattstekna í kjölfar breytingar á álagningarstofni mannvirkja, allt að [30,1%]^{3) 4)} af tekjum sjóðsins skv. a- lið [8. gr. a.]²⁾
    
5. [---]⁴⁾
    
6. Til greiðslu framlaga til sérstakra verkefna sem geta haft mikla þýðingu fyrir sveitarfélög og/eða leiða til hagræðingar í rekstri og þjónustu þeirra.]¹⁾

¹⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 139/2012. ³⁾Sbr. 11. gr. laga nr. 125/2015. ⁴⁾Sbr. 32. gr. laga nr. 75/2016. ^*1)Sjá lög nr. 45/1998. ^*2)Nú lög nr. 32/2004, um vatnsveitur sveitarfélaga. ^a)Reglur nr. 295/2003.

12. gr.

(1) Jöfnunarframlög skiptast í tvennt, tekjujöfnunarframlög og útgjaldajöfnunarframlög, og skal þeim úthlutað sem hér segir:

1. Tekjujöfnunarframlögum skal úthlutað til að jafna tekjur sveitarfélaga. Jöfnunin skal miðuð við sambærileg sveitarfélög og fullnýtingu tekjustofna þeirra, þar á meðal framlaga skv. d-lið 11. gr.
    
2. Útgjaldajöfnunarframlögum skal varið til að mæta mismunandi útgjaldaþörf sveitarfélaga á grundvelli stærðarhagkvæmni og tekna þeirra, að teknu tilliti til þeirra þátta sem áhrif hafa á útgjaldaþörf, svo sem íbúafjölda, fjarlægða, skólaaksturs úr dreifbýli o.fl.

 (2) Til framlaga samkvæmt þessari grein skal verja þeim tekjum sjóðsins skv. a- og b-lið [8. gr. a.]²⁾ sem eru umfram ráðstöfun skv. 10. og 11. gr.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 139/2012.

13. gr.

(1) [[Tekjum Jöfnunarsjóðs vegna reksturs grunnskóla skv. 1. tölul. 1. mgr. c-liðar [8. gr. a.]³⁾]²⁾, að frádregnu framlagi til Sambands íslenskra sveitarfélaga skv. a-lið 10. gr., skal varið til þess að jafna launakostnað sveitarfélaga af kennslu í grunnskólum og annan kostnað af flutningi grunnskólans frá ríki til sveitarfélaga, þ.m.t. kostnað vegna sérþarfa fatlaðra nemenda og innflytjenda, og til greiðslu kostnaðar vegna þjónustusamninga, sbr. 2. mgr. Við úthlutun framlaga skal hafa hliðsjón af auknum útsvarstekjum einstakra sveitarfélaga af yfirfærslu grunnskólans.

(2) Jöfnunarsjóður getur gert samninga við sveitarfélög og stofnanir um kennsluráðgjöf og aðra sérfræðiþjónustu og önnur reglubundin verkefni sem nýtast grunnskólum á landsvísu. Þá skulu eldri samningar um rekstur sérskóla og sérdeilda halda gildi sínu.

(3) Jöfnunarsjóður sveitarfélaga skal vera í bakábyrgð fyrir greiðslum til Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins vegna þeirra lífeyrisskuldbindinga sem stofnast vegna kennara og skólastjórnenda við grunnskóla. Til ábyrgðargreiðslu af hálfu sjóðsins skal þó ekki koma fyrr en vanskil sveitarfélags hafa varað í a.m.k. sex mánuði. Jöfnunarsjóður sveitarfélaga skal halda eftir af sjóðsframlögum til einstakra sveitarfélaga þeim greiðslum ásamt vöxtum og áföllnum kostnaði sem sjóðurinn hefur greitt Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins vegna starfsmanna grunnskóla eða innheimta slíkar kröfur með öðrum hætti.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 30. gr. laga nr. 165/2010. ³⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 139/2012.

[13. gr. a

(1) [Stofnuð skal sérstök deild innan Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga vegna málefna [fatlaðs fólks]³⁾. Tekjur Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga vegna [málefna fatlaðs fólks]³⁾ skv. 2. tölul. 1. mgr. c-liðar [8. gr. a.]²⁾ skulu renna í sérdeildina auk framlaga af fjárlögum vegna þjónustu við [fatlað fólk]³⁾.

(2) Tekjum Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga vegna [málefna fatlaðs fólks]³⁾ skv. 2. tölul. 1. mgr. c-liðar [8. gr. a.]²⁾ að frádregnum kostnaði tengdum flutningi [málaflokksins og framlagi í fasteignasjóð, sbr. 13. gr. b.]⁴⁾, að viðbættum beinum framlögum af fjárlögum, skal varið til jöfnunar vegna þjónustu við [fatlað fólk]³⁾ með greiðslu framlaga til einstakra sveitarfélaga og þjónustusvæða. Framlögin skulu reiknuð á grundvelli fjölda einstaklinga og þjónustuþarfa þeirra í hverju sveitarfélagi og á hverju þjónustusvæði og skal kveðið nánar á um útreikning þeirra í reglugerð^a), sbr. 18. gr. Í reglugerðinni skal leitast við að tryggja að tekjuaukning einstakra sveitarfélaga og þjónustusvæða endurspegli kostnaðarmun vegna ólíks fjölda fatlaðra íbúa. Í reglugerðinni skal jafnframt kveðið á um ráðstöfun framlaga vegna notendastýrðrar persónulegrar aðstoðar, [og ákvörðun á framlagi sérdeildarinnar til fasteignasjóðs, sbr. 13. gr. b.]⁴⁾.

[---]¹⁾⁴⁾

¹⁾Sbr. 31. gr. laga nr. 165/2010. ²⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 139/2012. ³⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 115/2015. ⁴⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 9/2018. ^a)Reglugerð nr. 320/2018.

[13. gr. b

(1) Fasteignasjóður Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga hefur það hlutverk að jafna aðstöðu sveitarfélaga við uppbyggingu eða breytingar á fasteignum sem nýttar eru í þjónustu við fatlað fólk með miklar og/eða sértækar stuðningsþarfir [og til úrbóta í ferlimálum fatlaðs fólks, einkum hvað varðar aðgengi að fasteignum, mannvirkjum og útisvæðum á vegum sveitarfélaga]²⁾. Þá fer fasteignasjóðurinn með réttindi og skyldur er tengjast fasteignum í eigu ríkisins sem nýttar voru í þjónustu við fatlað fólk við yfirfærslu á málefnum fatlaðs fólks frá ríki til sveitarfélaga og er fasteignasjóði heimilt að leigja eða selja þær fasteignir.

(2) Tekjur fasteignasjóðs eru:

1. Tekjur af sölu og leigu fasteigna.
2. Tekjur af skuldabréfum í eigu sjóðsins vegna sölu á fasteignum.
3. Vaxtatekjur.
4. Framlag af tekjum Jöfnunarsjóðs vegna málefna fatlaðs fólks, sbr. 13. gr. a.

(3) Í samræmi við markmið fasteignasjóðs er Jöfnunarsjóði sveitarfélaga heimilt að úthluta úr fasteignasjóði framlögum til sveitarfélaga til uppbyggingar eða breytinga á fasteignum sem nýttar eru í þjónustu við fatlað fólk [og til úrbóta í ferlimálum fatlaðs fólks, einkum hvað varðar aðgengi að fasteignum, mannvirkjum og útisvæðum á vegum sveitarfélaga]²⁾.

(4) Ráðherra setur í reglugerð nánari reglur um starfsemi fasteignasjóðs Jöfnunarsjóðs í samræmi við hlutverk sjóðsins að fenginni umsögn þess ráðherra er fer með málefni fatlaðs fólks, Sambands íslenskra sveitarfélaga og ráðgjafarnefndar Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga, svo sem um skilyrði og fyrirkomulag úthlutunar framlaga skv. 3. mgr., hvernig leigufjárhæðir skulu ákveðnar og um rekstrarform, stjórnun, leigu og sölu fasteigna.]¹⁾ [Ráðherra er heimilt í reglugerð að kveða á um að sveitarfélagi sé heimilt að ráðstafa framlagi úr fasteignasjóði til að auka eða bæta aðgengi fyrir fatlað fólk enda séu framkvæmdir unnar í samstarfi við félagasamtök og aðra aðila sem starfa í þágu almannaheilla.]²⁾

¹⁾Sbr. 2. gr. laga nr. 9/2018. ²⁾Sbr. 5. gr. laga nr. 37/2020.

14. gr.

[Sveitarfélögum, stofnunum þeirra og öðrum opinberum aðilum er skylt að láta Jöfnunarsjóði sveitarfélaga í té allar upplýsingar sem nauðsynlegar eru til ákvörðunar og úthlutunar framlaga úr sjóðnum samkvæmt þessum kafla.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002.

15. gr.

[Að afloknum sveitarstjórnarkosningum skipar [ráðherra]²⁾³⁾ [sjö manna]⁴⁾ ráðgjafarnefnd til fjögurra ára sem gera skal tillögur til ráðherra um framlög skv. [11.–13. gr. a.]⁴⁾ [Sex nefndarmenn]⁴⁾ skulu skipaðir samkvæmt tilnefningu Sambands íslenskra sveitarfélaga en einn án tilnefningar og skal hann vera formaður nefndarinnar. Varamenn skulu tilnefndir með sama hætti.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 213. gr. laga nr. 162/2010. ³⁾Sbr. 206. gr. laga nr. 126/2011. ⁴⁾Sbr. 1. gr. laga nr. 135/2014.

16. gr.

[[Ráðherra]²⁾ hefur á hendi yfirstjórn Jöfnunarsjóðs. Sjóðurinn skal vera í vörslu [ráðuneytisins]²⁾ sem annast afgreiðslu á vegum hans, úthlutun og greiðslu framlaga og bókhald sjóðsins.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 213. gr. laga nr. 162/2010.

17. gr.

[Árlega skal semja reikning Jöfnunarsjóðs sem endurskoðaður skal af Ríkisendurskoðun. Ársreikninginn skal birta í B-deild Stjórnartíðinda.]<sup>1)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002.

18. gr.

[[Ráðherra]²⁾ setur í samráði við Samband íslenskra sveitarfélaga reglugerð^a) með nánari ákvæðum um starfsemi sjóðsins. Jafnframt setur ráðherra reglugerðir^b) um úthlutun framlaga samkvæmt einstökum ákvæðum þessa kafla, að fenginni umsögn ráðgjafarnefndar Jöfnunarsjóðs.]¹⁾ [Í reglugerð er heimilt að kveða á um að þau sveitarfélög sem hafa heildarskatttekjur af útsvari og fasteignaskatti sem teljast verulega umfram landsmeðaltal skuli ekki njóta framlaga úr Jöfnunarsjóði skv. d-lið 11. gr. og 1. mgr. 13. gr.]<sup>3)

1)</sup>Sbr. 1. gr. laga nr. 167/2002. ²⁾Sbr. 213. gr. laga nr. 162/2010. ³⁾Sbr. 4. gr. laga nr. 139/2012. ^a)Reglugerð nr. 960/2010. Reglugerð nr. 578/2012. ^b)Reglugerðir nr. 105/1996, nr. 80/2001, 351/2002, 303/2003, 150/2013, 179/2016 og 180/2016.
  

IV. KAFLI

Um útsvör.
19. gr.

Þeir menn, sem skattskyldir eru samkvæmt ákvæðum I. kafla [laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾, skulu greiða útsvar af tekjum sínum til sveitarfélags eftir því sem nánar er kveðið á um í lögum þessum.

¹⁾Sbr. 104. gr. laga nr. 129/2004.

20. gr.

(1) Hver maður, útsvarsskyldur samkvæmt lögum þessum, skal greiða útsvar í einu sveitarfélagi og fellur það óskipt til þess.

(2) Þeir menn, sem um ræðir í 1. gr., sbr. 5. og 6. gr., [laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾, skulu greiða útsvar til þess sveitarfélags þar sem þeir áttu lögheimili [---]²⁾³⁾ á tekjuárinu. [Hafi einstaklingur átt lögheimili í fleiri en einu sveitarfélagi á tekjuárinu skal leggja á hann útsvar sem skiptist hlutfallslega eftir búsetutíma og skal útsvarshlutfall fyrir hvert búsetutímabil fara eftir því sem viðkomandi sveitarstjórn ákveður skv. 1. mgr. 24. gr. og ef við á 6. mgr. 24. gr.]³⁾

(3) Þeir menn, sem um ræðir í 3. gr. [laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾, skulu greiða útsvar til þess sveitarfélags þar sem þeir öfluðu mestra tekna sinna á tekjuárinu.

¹⁾Sbr. 105. gr. laga nr. 129/2004. ²⁾Sbr. 6. gr. laga nr. 140/2005. ³⁾Sbr. 32. gr. laga nr. 165/2010. 

21. gr.

(1) Stofn til álagningar útsvars skal vera hinn sami og tekjuskattsstofn, sbr. [1. og 3. tölul. 61. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt.]¹⁾

(2) Ákvæði [61.-64. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾ skulu gilda um ákvörðun útsvarsstofns eftir því sem við getur átt.

(3) Lækki [ríkisskattstjóri]²⁾ tekjuskattsstofn skv. [65. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾ skal útsvarsstofn lækka um sömu fjárhæð.

¹⁾Sbr. 106. gr. laga nr. 129/2004. ²⁾Sbr. 79. gr. laga nr. 136/2009.

22. gr.

(1) [Ríkisskattstjóri]²⁾ annast álagningu útsvars.

(2) Ákvæði VIII.-XIV. kafla  [laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾ [og laga um innheimtu opinberra skatta og gjalda]³⁾ gilda um útsvar eftir því sem við á nema öðruvísi sé ákveðið í lögum þessum.

¹⁾Sbr. 107. gr. laga nr. 129/2004. ²⁾Sbr. 79. gr. laga nr. 136/2009. ³⁾Sbr. 22. gr. laga nr. 150/2019.

23. gr.

(1) Útsvar skal vera ákveðinn hundraðshluti af tekjum hvers almanaksárs, en má þó eigi vera hærra en [14,52%]³⁾⁴⁾⁵⁾ og eigi lægra en [12,44%]¹⁾⁴⁾ af útsvarsstofni og skal sami hundraðshluti lagður á tekjur allra manna í hverju sveitarfélagi.

(2) Útsvar af þeim tekjum barna, sem um ræðir í [2. og 3. mgr. 64. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]²⁾, skal vera 2% af tekjum umfram það lágmark sem tilgreint er í 2. mgr. 67. gr. sömu laga.

¹⁾Sbr. 6. gr. laga nr. 79/1996, sbr. 3. gr. laga nr. 122/1996. ²⁾Sbr. 108. gr. laga nr. 129/2004. ³⁾Sbr. 3. gr. laga nr. 173/2008. ⁴⁾Sbr. 33. gr. laga nr. 165/2010. ⁵⁾Sbr. 12. gr. laga nr. 125/2015.

24. gr.

(1) Sveitarstjórn skal ákveða fyrir 1. desember ár hvert hvaða hundraðshluti verði lagður á tekjur manna á næsta ári, sbr. 1. mgr. 23. gr. þessara laga, svo og 1. mgr. 9. gr. laga um staðgreiðslu opinberra gjalda.

(2) Ákvörðun sveitarstjórnar skal tilkynna [því ráðuneyti sem fer með tekjuöflun ríkisins]²⁾ eigi síðar en 15. desember á sama ári.

(3) Skil á staðgreiðslufé til sveitarfélagsins skulu vera sami hundraðshluti og álagningarhlutfallið skv. 1. mgr.

(4) Sá hundraðshluti, sem sveitarstjórn hefur ákveðið, skal notaður við gerð fjárhagsáætlunar næsta árs og vera endanlegt álagningarhlutfall útsvars í sveitarfélaginu, sbr. þó 5. og 6. mgr.

(5) Nú kemur í ljós að tekjur sveitarsjóðs hrökkva ekki fyrir útgjöldum og er þá sveitarstjórn heimilt að hækka útsvar frá því er ákveðið var skv. 1. mgr. um allt að 10%. Á sama hátt getur sveitarstjórn lækkað útsvar um allt að 10%.

(6) Ef sveitarfélag kemst í fjárþröng er sveitarstjórn heimilt að leggja sérstakt álag á útsvör ársins, sbr. 90. gr. sveitarstjórnarlaga.^*1)

(7) Tilkynning um breytingar á útsvari, sbr. 5. og 6. mgr., skal senda [ríkisskattstjóra]¹⁾ eigi síðar en 31. mars á álagningarári.

¹⁾Sbr. 80. gr. laga nr. 136/2009. ²⁾Sbr. 206. gr. laga nr. 126/2011. ^*1)Sjá nú VI. kafla laga nr. 45/1998.

25. gr.

(1) Sveitarstjórn er heimilt að taka til greina umsókn manna um lækkun eða niðurfellingu álagðs útsvars þegar svo stendur á sem segir í [1. mgr. 65. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]²⁾ telji hún ástæðu til að veita frekari lækkun en [ríkisskattstjóri]³⁾ veitti við afgreiðslu á umsókn um lækkun útsvarsstofns. Á sama hátt getur sveitarstjórn lækkað eða fellt niður álagt útsvar þeirra sem nutu bóta [skv. III. kafla laga um almannatryggingar og lögum um slysatryggingar almannatrygginga].^{4) *1)}

(2) [Ríkisskattstjóri]³⁾ skal veita sveitarstjórn aðgang að skattframtölum hlutaðeigandi einstaklinga, svo og veita henni þær upplýsingar sem nauðsynlegar teljast. Sveitarstjórn skal tilkynna lækkun útsvars til [ríkisskattstjóra,]³⁾ innheimtuaðila og hlutaðeigandi einstaklings.

(3) Þeim sem sveitarstjórn felur að annast störf þessi er bannað, að viðlagðri ábyrgð eftir ákvæðum almennra hegningarlaga um brot í opinberu starfi, að skýra óviðkomandi mönnum frá því er þeir komast að í störfum sínum og varðar hagi skattaðila.

¹⁾Sbr. 4. gr. laga nr. 122/1996. ²⁾Sbr. 109. gr. laga nr. 129/2004. ³⁾Sbr. 79. gr. laga nr. 136/2009. ⁴⁾Sbr. 25. gr. laga nr. 88/2015. ^*1)Lög nr. 100/2007.

26. gr.

[Ríkisskattstjóri semur skrá um álagt útsvar í hverju sveitarfélagi að lokinni álagningu.]¹⁾ Ríkisskattstjóri gerir síðan innheimtuskrá og sendir hana til sveitarstjórnar og innheimtuaðila, sbr. nánar ákvæði VIII. kafla laga um staðgreiðslu opinberra gjalda.

¹⁾Sbr. 81. gr. laga nr. 136/2009.

27. gr.

(1) Sveitarstjórn getur falið sérstökum innheimtuaðila að annast innheimtu útsvara. Réttindi og skyldur sem innheimtumenn sveitarsjóða hafa lögum samkvæmt, svo og allar heimildir sem þeim eru veittar til þess að framfylgja innheimtunni, skulu falla til þessara aðila.

(2) Hver gjaldandi skal á tekjuárinu inna af hendi bráðabirgðagreiðslu upp í útsvar samkvæmt ákvæðum laga um staðgreiðslu opinberra gjalda.

(3) Þeir gjaldendur, sem reynast skulda útsvar að lokinni álagningu opinberra gjalda, sbr. 98. gr. [laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾, skulu greiða það sem vangoldið er á sömu gjalddögum og eftirstöðvar tekjuskatts, sbr. [4. mgr. 112. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt.]¹⁾

(4) Ákvæði [1.-3. mgr. 112. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾, um fyrirframgreiðslu tekjuskatts, skulu gilda um þann hluta útsvars sem stafar af öðrum tekjum en launatekjum.

(5) Sé útsvar hækkað eftir álagningu fellur viðbótarfjárhæðin í gjalddaga 10 dögum eftir að gjaldanda var tilkynnt um hækkunina.

(6) Þeim erlendu ríkisborgurum eða ríkisfangslausu mönnum, er fengið hafa dvalar- eða landvistarleyfi hér á landi um tiltekinn tíma, er skylt að gera skil á útsvari sínu á sama tíma og kveðið er á um skil á tekjuskatti, sbr. [7. mgr. 112. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt.]¹⁾

(7) Áfrýjun útsvarsákvörðunar eða deila um útsvarsskyldu frestar hvorki eindaga útsvars né leysir gjaldanda undan álögum sem beitt er vegna vangreiðslu þess. Ef útsvar er lækkað eða fellt niður með úrskurði eða dómi skal endurgreiðsla þegar fara fram.

¹⁾Sbr. 110. gr. laga nr. 129/2004.

28. gr.

(1) Útsvör skulu greidd á tekjuári samkvæmt lögum um staðgreiðslu opinberra gjalda eftir því sem við á. Greiðslur á tekjuári eru til bráðabirgða en endanleg álagning fer fram eftir á og getur því komið til endurgreiðslu eða viðbótarkröfu frá sveitarstjórn.

(2) [Ráðuneyti er fer með tekjuöflun ríkisins]²⁾ sér um endurgreiðslu fyrir hönd sveitarfélaga í samræmi við ákvæði laga um staðgreiðslu opinberra gjalda, en gjaldendur skulu greiða viðbótarkröfu frá sveitarstjórn í samræmi við ákvæði 3.-7. mgr. 27. gr. Ákvæði [2. mgr. 122. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt]¹⁾, um verðbætur, skulu eiga við um endurgreiðslur og viðbótarkröfur þær sem hér um ræðir.

(3) Um innheimtu, dráttarvexti og innheimtuúrræði gilda ákvæði þessara laga eftir því sem við getur átt, sbr. og 2. mgr. 37. gr. laga um staðgreiðslu opinberra gjalda.

[---]³⁾

¹⁾Sbr. 111. gr. laga nr. 129/2004. ²⁾Sbr. 206. gr. laga nr. 126/2011. ³⁾Sbr. 22. gr. laga nr. 150/2019. ^a)Reglugerð nr. 124/2001.

29. gr.

(1) Gjaldandi, sem ofgreitt hefur útsvar til launagreiðanda, getur krafið hlutaðeigandi sveitarstjórn um það sem ofgreitt kann að vera og skiptir ekki máli hvort launagreiðandi hefur staðið skil á fénu eða ekki.

(2) Sveitarstjórn getur ekki krafið gjaldanda um útsvar er launagreiðandi hefur haldið eftir af launum gjaldandans þó að launagreiðandinn hafi ekki staðið skil á fénu til sveitarstjórnar.

30. gr.

Um ábyrgð á greiðslu útsvars gilda ákvæði [116. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt.]¹⁾

¹⁾Sbr. 112. gr. laga nr. 129/2004.

31. gr.

Sveitarstjórnir, sem hlut eiga að máli, hafa sama rétt og gjaldendur til að kæra útsvarsálagningu til [ríkisskattstjóra]¹⁾ og áfrýja úrskurðum til yfirskattanefndar. 

¹⁾Sbr. 79. gr. laga nr. 136/2009.
 

V. KAFLI

Ýmis ákvæði.
32. gr.

(1) Séu gjöld samkvæmt lögum þessum eigi greidd innan mánaðar frá gjalddaga skal greiða sveitarstjórn dráttarvexti af því sem gjaldfallið er. Með gjalddaga í þessu sambandi er átt við reglulega gjalddaga skv. 4. mgr. 4. gr. og 3. og 5. mgr. 27. gr., en gjaldfelling vegna vangreiðslu á hluta skv. 5. mgr. 4. gr. og 4. mgr. 27. gr. hefur ekki áhrif á dráttarvaxtaútreikning. Um dráttarvexti gilda ákvæði III. kafla vaxtalaga, nr. 25/1987^*1).

(2) Nú verður ljóst þegar álagningu sveitarsjóðsgjalda lýkur eða við endurákvörðun þeirra að gjaldandi hefur greitt meira en endanlegu álögðu gjaldi nemur og skal þá endurgreiða það sem ofgreitt var ásamt vöxtum fyrir það tímabil sem féð var í vörslu sveitarstjórnar. [Skulu vextir þessir vera jafnháir hæstu vöxtum óbundinna sparireikninga á hverjum tíma.]¹⁾

¹⁾Sbr. 6. gr. laga nr. 148/1995. ^*1)Nú lög nr. 38/2001.

33. gr.

Gjöld samkvæmt lögum þessum, svo og dráttarvexti, má taka lögtaki.

34. gr.

(1) Ríkisstjórninni er heimilt að gera samninga við stjórnir annarra ríkja um gagnkvæmar ívilnanir á útsvörum þeirra erlendra og íslenskra aðila sem eftir gildandi útsvarslögum ríkjanna eiga að greiða útsvar af sömu tekjum bæði á Íslandi og í einhverju öðru ríki.

(2) Nú er eigi fyrir hendi samningur við annað ríki um að komast hjá tvísköttun á tekjur skv. 1. mgr. og einstaklingur, sem útsvarsskyldur er hér á landi skv. 19. gr., greiðir til opinberra aðila í öðru ríki útsvar af tekjum sínum sem útsvarsskyldar eru hér á landi og er þá ríkisskattstjóra heimilt, samkvæmt umsókn hlutaðeigandi einstaklings, [---]¹⁾ að lækka útsvar hans hér á landi með hliðsjón af þessum útsvarsgreiðslum hans.^*1)

¹⁾Sbr. 82. gr. laga nr. 136/2009. ^*1)Sjá 5. mgr. 119. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt, varðandi hlutverk ríkisskattstjóra.

35. gr.

Ráðherra er heimilt að setja með reglugerð^a) nánari ákvæði um framkvæmd laga þessara.

^a)Reglugerðir nr. 542/1989 og 1160/2015.
 

Ákvæði til bráðabirgða.

Ákvæði til bráðabirgða I.-XIV. eru ekki birt hér

XV.

Ákvæði til bráðabirgða með lögum nr. 180/2011.

[Á árunum 2016, 2017 og 2018 greiðir Jöfnunarsjóður sveitarfélaga kostnað sveitarfélaga vegna verkefna á grundvelli 5. gr. samkomulags milli ríkis og sveitarfélaga um stuðning við tónlistarnám og jöfnun á aðstöðumun nemenda til tónlistarnáms. Kostnaður vegna verkefna samkvæmt þessari grein skal innheimtur af úthlutun framlaga Jöfnunarsjóðs til sveitarfélaga í hlutfalli við íbúafjölda 1. janúar 2015.]<sup>1)

 1)</sup>Sbr. 4. gr. laga nr. 78/2016.

XVI.

Ákvæði til bráðabirgða með lögum nr. 139/2013.

(1) Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 23. gr. má útsvar af tekjum manna á [árunum 2014 og 2015]¹⁾ nema allt að 14,52% af útsvarsstofni.

(2) Þrátt fyrir ákvæði 2. tölul. c-liðar 1. mgr. 8. gr. a skal hlutdeild Jöfnunarsjóðs í útsvarstekjum sveitarfélaga af álagningarstofni útsvars á [árunum 2014 og 2015]¹⁾ nema 0,99% til jöfnunar vegna málefna fatlaðra.

¹⁾Sbr. 7. gr. laga nr. 125/2014.

XVII.
Ákvæði til bráðabirgða með lögum nr. 135/2014.